Budowa domu daje korzyści podatkowe, jeżeli przedsiębiorca wykorzysta część powierzchni na potrzeby działalności gospodarczej. Może wówczas odliczyć koszty przypadające na tą część w formie amortyzacji. Jeżeli przedsiębiorca buduje dom jako osoba fizyczna nie musi stosować przy zapłacie mechanizmu podzielnej płatności. Również wydatki na budowę parkingu i innego obiekty pomocnicze przy domu, które są wykorzystywane częściowo do prowadzenia działalności gospodarczej są kosztem podatkowym.
Sposób amortyzacji
Zgodnie z 22f. ust.4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli tylko część nieruchomości, w tym budynku mieszkalnego jest wykorzystywana na działalność gospodarczą, to odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w wysokości ustalonej od wartości początkowej budynku odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej do ogólnej powierzchni użytkowej tego budynku.
Zaliczenie wydatków na wybudowanie domu w poczet kosztów działalności gospodarczej będzie możliwe dopiero po zakończeniu inwestycji (budynek musi być kompletny i zdatny do użytku) oraz podjęciu decyzji o jego amortyzowaniu (wniesienie części budynku do działalności gospodarczej w formie oświadczenia). Podstawą amortyzacji będzie koszt wytworzenia przypadający na część wykorzystywaną w działalności gospodarczej
Stawka amortyzacji
Art. 22j. ust. 1. pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje dla budynków niemieszkalnych możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej, o ile stawką amortyzacyjną właściwą do amortyzacji tych lokali niemieszkalnych jest stawka 2,5%. W art. 22 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wskazał, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a–22o, z uwzględnieniem art. 2.
Amortyzacja obiektów pomocniczych budynku
Do wyposażenia budynku zalicza się instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe, np. instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne przeciwpożarowe oraz normalne wyposażenie budynku (np. wbudowane meble). W skład budynku wlicza się także obiekty pomocnicze np. chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie itp. Przedsiębiorca może więc powiększyć wartość początkową budynku o koszt wybudowania obiektów pomocniczych. Od tak ustalonej wartości początkowej może dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli część budynku mieszkalnego jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej.
Pominięcie zastosowania mechanizmu podzielnej płatności
Art. 22p. ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozwala odliczać od przychodu tej części wydatku, za którą płatność została dokonana z pominięciem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.
Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 maja 2021 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.34.2021.4.AW można zaliczać do kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne od tej części domu, która została przeznaczona na cele działalności gospodarczej, mimo że faktury za budowę zostały opłacone z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, a przewyższają wartość 15 tys. zł brutto i obejmują usługi wymienione w załączniku nr 15 ustawy o VAT.
Pozostałe koszty
Przedsiębiorca będzie miał prawo uznać za koszty uzyskania przychodu opłaty za prąd, gaz, śmieci, itp. – w wysokości procentowo określonej części domu, jaką przeznaczył na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Również wyposażenie, które będzie stanowiło składniki majątku przedsiębiorstwa, może zostać uznane za koszty uzyskania przychodu.
Dodatkowo, jeśli przedsiębiorca zaciągnął kredyt bankowy na finansowanie budowy domu z częścią powierzchni przeznaczoną na cele działalności gospodarczej, to będzie mógł uznać za koszty uzyskania przychodu odsetki od kredytu. Oczywiście tylko w tej części, która została wydzielona na cele prowadzonej działalności gospodarczej.
Zgłoszenie nieruchomości do podatku od nieruchomości
Jeśli przedsiębiorca zdecydował się przeznaczyć część nieruchomości na cele prowadzonej działalności gospodarczej, to fakt ten powinien zostać zgłoszony do podatku od nieruchomości, gdyż stawki podatku od nieruchomości dla budynków mieszkalnych różnią się od stawek podatku od budynków lub wyodrębnionych części budynków przeznaczonych na cele prowadzonej działalności gospodarczej.
